Persoonskaarten zijn een handige, zo niet onmisbare eerste stap in je stamboomonderzoek. Het CBG beschikt over miljoenen kaarten, maar helaas is ook een groot deel verloren gegaan, onder andere door oorlogsgeweld.

Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis beschikt over een unieke bron voor stamboomonderzoek: de persoonskaarten. Dit is de vorm van bevolkingsregistratie die in 1939 in ons land is ingevoerd. Iedere inwoner van Nederland kreeg een dergelijke kaart, met daarop gegevens als naam, geboorteplaats en -datum, personalia van de ouders, eventuele echtgeno(o)t(e) en kinderen, en de adressen waar de houder sinds 1939 (en soms daarvoor) heeft gewoond. Aangezien akten van de burgerlijke stand pas na een aantal jaar openbaar worden, vormen de kaarten uit deze periode een waardevol startpunt voor je onderzoek. Je kunt kopieën aanvragen via het formulier op onze website.

Bombardement

Helaas is de collectie bij het CBG niet compleet. Veel kaarten zijn in de oorlog verloren gegaan door verzetsdaden, brand of bommen. Onderaan deze pagina kun je het artikel lezen dat daarover is verschenen in de Gen. van september 2019. Een bekend voorbeeld is het bombardement, deze maand 77 jaar geleden, op Villa Kleykamp in Den Haag, waar de Rijksinspectie van de Bevolkingsregisters zetelde. Om de Duitsers te dwarsbomen (zij gebruikten de bevolkingsregistratie onder andere om joden en verzetsmensen op te sporen) heeft de Britse RAF op verzoek van het Nederlandse verzet Kleykamp met de grond gelijk gemaakt.

Onderzetter

Naar schatting bevat de collectie van het CBG minstens twintigduizend persoonskaarten die tijdens de bezettingsperiode brand- of andere schade hebben opgelopen. Een aantal kaarten is beschimmeld door bluswater of omdat ze op vochtige plaatsen verstopt zijn. Weer andere zijn beschadigd door onachtzaamheid van de dienstdoende ambtenaren, die zich veelvuldig bedienden van nietjes of plakband, of de kaarten als onderzetter gebruikten. Koffie- of theekringen, inktvegen of andere vlekken zorgen er in een aantal gevallen voor dat de gegevens niet goed leesbaar zijn.

Kaarten versus lijsten

In oktober 1994 is de bevolkingsadministratie gedigitaliseerd. De oorspronkelijke persoonskaarten van personen die toen nog niet waren overleden, zijn achtergebleven bij de gemeente waar zij toen woonden. Bij het CBG kan je een uittreksel van deze kaarten uit het digitale systeem aanvragen, op dezelfde manier als kopieën van persoonskaarten. Deze uittreksels noemen we persoonslijsten.

De meeste gemeenten beschikken over kopieën van de persoonskaarten van hun voormalige inwoners. Omdat je dikwijls niet weet bij welke gemeente je moet aankloppen, is het goed te weten dat de collectie van het CBG de kaarten van alle gemeenten in Nederland omvat – in totaal zo’n zes miljoen. Het Stadsarchief Amsterdam heeft (tot nu toe) als enige archiefinstelling persoonskaarten op zijn website gepubliceerd, plus de zogenoemde archiefkaarten (daarop staat mogelijk incomplete informatie als de houder voor zijn overlijden naar een andere gemeente is verhuisd), maar deze worden in principe pas honderd jaar na de geboorte van de houder openbaar. Als je kunt aantonen dat de persoon in kwestie is overleden, kun je een verzoek indienen bij het Stadsarchief om de kaart eerder te publiceren. In tegenstelling tot bij het CBG worden de geboortedata van kinderen op deze kaarten afgeschermd. Als de houder van de kaart niet in Amsterdam is overleden, ontbreekt ook de sterfdatum.

Abonnementen

Het is mogelijk een ‘abonnement’ op een of meerdere familienamen te nemen. Je ontvangt dan jaarlijks automatisch uittreksels van de persoonslijsten die voor die familienamen beschikbaar zijn gekomen. De verzending van de abonnementen van dit jaar wordt momenteel voorbereid en zal over niet al te lange tijd plaatsvinden.

Digitaliseringsproject

In het verleden zijn zogenoemde brandkaarten of andere kwetsbare kaarten al eens gekopieerd, maar ook deze kaarten raken door het gebruik beschadigd. Mede daarom is besloten de persoonskaarten te scannen en indexeren, zodat de gegevens ook in de toekomst raadpleegbaar blijven. Nog dit jaar wordt een begin gemaakt met het digitaliseren van de zes miljoen kaarten uit de periode 1939-1994.