Van karton naar data
7 juni 2021
7 juni 2021
Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis beschikt over een unieke collectie van zo’n zes miljoen kartonnen persoonskaarten, samen het Nationaal Register Overledenen. Deze worden in de loop van het jaar allemaal gedigitaliseerd.
Een persoonskaart is de beste genealogische bron voor onderzoek naar recente persoonsgegevens. Het document biedt inzicht in iemands levensloop en zelfs kans op familiehereniging. Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis digitaliseert de papieren collectie Persoonskaarten (1939 – 1994) in samenwerking met Multiscan. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken maakt digitalisering mede mogelijk. De komende maanden nemen we je mee in het proces van voorbereidende werkzaamheden, het scannen en later dit jaar indexeren van zo’n zes miljoen persoonskaarten, en delen we onze kennis met je.
Om in de toekomst de kaarten van karton naar data om te kunnen zetten, controleren onze collega’s in het depot de verzameling nu kaart voor kaart op oneffenheden zoals nietjes, vouwen, scheuren, vlekken, water- en brandschade. De kleinste kreukel in een kartonnen kaart kan namelijk al leiden tot onleesbare data na het scannen. Naar schatting twintigduizend persoonskaarten zijn beschadigd door oorlogsgeweld en ander onheil.
Dave van der Wijngaard, coördinator Facilitaire zaken en al 45 jaar werkzaam bij het CBG, begeleidt deze voorbereiding. Ga er maar aan staan; een lockdown in de afgelopen periode, de meeste collega’s thuis, zes miljoen persoonskaarten, hoe dan? Zoals Dave het verwoordt: “Gewoon meter voor meter en gestaag doorgaan. Echt fantastisch om dit project en andere nieuwe ontwikkelingen in mijn nadagen bij het bureau mee te mogen maken!”
Talloze geïnteresseerden, van particuliere stamboomonderzoekers tot notarissen en wetenschappers, vragen uittreksels van persoonskaarten aan. De ervaringen en toepassingen in onderzoek zijn uiteenlopend en hangen samen met evenzovele verschillende onderzoeksvragen. De waarde van een persoonskaart (PK) blijkt vooral te zitten in de versnelling en betrouwbaarheid van je onderzoek door het verkrijgen van recente aanknopingspunten en verbinding van generaties. Eddy Fredriksz ontrafelde zelfs een familiegeheim: “Toen ik van een familielid een PK had aangevraagd bleek tot mijn verbazing dat deze man een dubbelleven leidde, en er twee gezinnen op na hield. Dan moet je wel even nadenken en je afvragen, ‘Hoe licht ik de nog levende nazaten in?’”. Familiedetective Els Leijs meldt ons: “Het binnenkrijgen van een PK voor een lopend onderzoek is net zoiets als het uitpakken van een cadeautje: opwinding, verwachting en als het meezit belangrijke antwoorden. I love it!” Ook archiefmedewerkers verwijzen regelmatig naar het Nationaal Register Overledenen. Zoals Linda Roos, archiefassistent en studiezaalmedewerkster bij het Westfries Archief: “Ik verwijs mensen die bij ons in het archief vragen naar recente genealogische gegevens altijd naar het CBG voor de persoonskaarten. Het is een fantastische bron die vooral mensen die net begonnen zijn met hun onderzoek dikwijls nog niet kennen.” Ook het Fiom, een organisatie gespecialiseerd in onder andere afstammingsvragen, vraagt regelmatig persoonskaarten bij het CBG op om biologische familie op te sporen. “Laatst had ik een zaak waarbij de persoon die we zochten een vrij veel voorkomende achternaam had”, vertelt een van hun medewerkers. “Nu wist onze cliënt dat hij trambestuurder was geweest in Den Haag. Als je dat beroep dan op de kaart van een mogelijke kandidaat ziet, plus een adres dat klopt, weet je dat je op de goede weg bent.”
Het digitaliseringsproject omvat de persoonskaarten tot oktober 1994. Toen is de hele bevolkingsadministratie namelijk gedigitaliseerd. De oorspronkelijke persoonskaarten van personen die toen nog niet waren overleden, zijn achtergebleven bij de gemeente waar zij toen woonden. Bij het CBG kan je een uittreksel van deze kaarten uit het digitale systeem ‘Nationaal Register Overledenen’ aanvragen, op dezelfde manier als kopieën van persoonskaarten. Deze uittreksels noemen we persoonslijsten. Het is mogelijk een ‘abonnement’ op een of meerdere familienamen te nemen. Je ontvangt dan jaarlijks automatisch uittreksels van de persoonslijsten die voor die familienamen beschikbaar zijn gekomen. De verzending van de abonnementen van dit jaar wordt momenteel voorbereid. Het verzendproces heeft vertraging opgelopen door een beperkt aantal medewerkers op locatie in verband met coronamaatregelen, en een verandering van systemen. We bedanken abonnementhouders voor hun geduld.