Tweede editie ‘Familiegeschiedenis in de Buurt’ bij Noord-Hollands Archief

Door: Vera Weterings

Met het nieuwe evenement ‘Familiegeschiedenis in de Buurt’ komt het CBG dit jaar naar je toe! Na de succesvolle eerste editie bij het Drents Archief streek het CBG op zaterdag 26 mei neer bij het Noord-Hollands Archief in Haarlem voor een wederom uitverkochte middag boordevol. Hieronder een impressie van het evenement.

"De dag was prima verzorgd en de sfeer was uitstekend. Het enthousiasme spatte er van af. Het programma was top: afwisselend, informatief en uitdagend."
- uit de deelnemersevaluatie

Opening

Tijdens een middag-vullend programma bij het Noord-Hollands Archief werden bezoekers meegenomen in de wereld van stamboomonderzoek en regionale geschiedenis met diverse lezingen, workshops en depotrondleidingen. De middag werd geopend door Klaartje Pompe (plaatsvervangend directeur Noord-Hollands Archief) en Vera Weterings (stafmedewerker marketing, pr en communicatie bij het CBG).

Hierna lag de focus op de totstandkoming van de boeken van auteur Conny Braam. Braam is bekend van De woede van Abraham, De onweerstaanbare bastaard en Het schandaal. Op enthousiaste wijze nam ze de aanwezigen die middag mee in de wondere wereld van haar romans die onder andere gebaseerd zijn op historische bronnen uit Velsen. Ook liet ze de lezers kennis maken met het intrigerende proces van de totstandkoming van een roman. Na afloop was er volop animo voor de signeersessies van Braam.

Wat staat daer?

Hierna nam Lise Koning van het Noord-Hollands Archief het woord, toen nog als genomineerd Jong Historicus en Jong Archivaris van het Jaar 2018 en inmiddels in het bezit van beiden titels. Koning had de eer om tijdens ‘Familiegeschiedenis in de Buurt’ bekend te maken dat het Noord-Hollands Archief deelneemt aan ‘Wat staat dear?’. Dat is de online oefentool voor het lezen van oude handschriften. Op de website kan al puzzelend de vaardigheid van paleografie worden vergroot. Beginners kunnen starten met het herkennen van losse letters en woorden. Reikt de kennis al wat verder? Dan wacht een transcriptie van een complete tekst. Er kan geoefend worden op verschillende niveaus van moeilijkheid. Hoe meer ‘veren’ hoe moeilijker de tekst. De teksten zijn ingedeeld in thema’s als stad en land, van wieg tot graf, oorlog en rampen, om een eerste idee te krijgen waar ze over gaan. Naast de oefeningen is er ook een forum waarop bezoekers vragen kunnen stellen aan elkaar. Er is een paleo-puzzel en regelmatig verschijnt er een nieuwe tekst als ‘aanrader’.

In het kader van de actielijn ‘online: meer en beter’ in het meerjarenbeleidsplan van het Noord-Hollands Archief heeft het archief besloten tot deelname aan de website ‘Wat staat daer?’. Het Noord-Hollands Archief heeft dertien gevarieerde teksten en transcripties toegevoegd. Van historische teksten over het beleg van Haarlem of de Hoornse taartmoord tot bijzondere schrijfsels over rare kermisgasten en een aangespoeld lijk, er is voor ieder wat wils op verschillende niveaus. Ook is er speciaal rond de deelname van het Noord-Hollands Archief een prijsvraag uitgezet.

‘Wat staat daer?’ is eind 2016 op initiatief van drie Brabantse archiefdiensten gelanceerd; het Brabants Historisch Informatie Centrum, Regionaal Historisch Centrum Eindhoven en Regionaal Archief Tilburg. In 2017 voegde Het Utrechts Archief zich bij het platform en nu ook het Noord-Hollands Archief. Het schrift heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt voordat het werd zoals we het nu kennen. En dat valt op als je oude teksten probeert te lezen. In een korte animatie word je in vogelvlucht meegenomen langs de geschiedenis van ons schrift. De animatie is gemaakt in opdracht van ‘Wat staat daer?’ door studenten van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, met ondersteuning van het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis.

Kijkje achter de schermen

Tussen de lezingen en workshops door hadden de deelnemers van het evenement ook de gelegenheid om mee te gaan met een rondleiding door het depot van het Noord-Hollands Archief. In het depot werden diverse genealogische stukken uit de collectie van het archief aan de deelnemers getoond. Ook mocht het pronkstuk van het archief, het stadsrecht van Haarlem niet ontbreken.

Toen Haarlem op 23 november 1245 een stad werd verleende graaf Willem II van Holland de inwoners van Haarlem het stadsrecht. Dit stadsrecht was een akte waarin allerlei rechten en plichten van de Haarlemmers ten opzichte van de landsheer, de graaf, waren vastgelegd. De regels in dit stadsrecht hadden de Haarlemmers niet zelf verzonnen, zij maakten gebruik van het stadsrecht van Den Bosch. Later zouden de Alkmaarders hetzelfde doen: zij haalden veel artikelen voor hún stadsrecht weer uit dat van Haarlem. Bijzonder (maar niet uniek) in het Haarlemse geval is dat het stadsrecht in twee delen is verleend, een groot charter en een klein charter. Maar waarom was het recht verdeeld in twee delen? dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat het te veel tekst was voor één stuk perkament en aangezien perkament een duur goed was, werd voor het kleine charter een vel gebruikt dat vermoedelijk bestemd was voor een boek. Geprikte gaatjes in het perkament maken deze verklaring aannemelijk. Beide charters hebben de formele aanhef, het formele slot en het zegel van de graaf van Holland.

CBG-presentaties

Naast de lezing van Conny Braam en demonstratie van 'Wat staat daer' door Lise Koning gaven diverse specialisten van het CBG lezingen en workshops. Zo vertelde onderzoeker Sytske Visscher meer over het genealogisch onderzoek dat het CBG voor het tv-programma Verborgen verleden uitvoert. Hierbij legde ze de focus op de uitzending met Irene Moors die deels in Haarlem werd opgenomen.

Ook waren er speciale ‘tips & tricks’-sessies over WieWasWie en de CBG collectie. Daarnaast gaf redacteur Lilian de Bruijn een schrijfworkshop. Tot slot werd ingegaan op de ‘zeven pijlers van de genealogie’, meer over dit onderwerp is te vinden op de uitgebreide thema-pagina op de CBG-site.

Ook was er een kleine informatiemarkt waar bezoekers zich lieten  informeren over de collectie van het Noord-Hollands Archief, CBG en WieWasWie. Ook de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) was aanwezig.

Familiegeschiedenis in de Buurt

Het CBG trekt dit jaar het land in om mensen te inspireren hun eigen familiegeschiedenis te onderzoeken en genealogen een ontmoetingsplek te bieden. Samen met archieven door het hele land organiseert het CBG middagen waarbij familiegeschiedenis en regionale geschiedenis centraal staat.

De volgende editie vindt plaats op vrijdag 31 augustus bij het Zeeuws Archief in Middelburg.

Meer informatie over 'Familiegeschiedenis in de Buurt' in Middelburg is te vinden op onze site.