CBG bronnen
01_CBG_RGB (1)

Symposium Gevonden voormoeders – vrouwen, gender en genealogie

22 september 2023

Het uitzoeken van de vrouwelijke lijn in je familiegeschiedenis kan een lastige puzzel zijn. Het CBG organiseert met het KNGGW (Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde) en het Gemeentearchief Den Haag een symposium over vrouwen in de genealogie. Hoog tijd voor een female gaze in de familiegeschiedenis!

Symposium Vrouwen, gender en genealogie (2)

Beeld: De voormalige presidente van de afd. Deventer van de Vereeniging voor Verbetering van Vrouwenkleeding Christien van Doorninck (1882-1963) Part. Coll. Uit: Van Anneke tot Aagje (2016), door Joke Wagenaar

Haal hier je e-ticket voor het Symposium

(toegang is gratis, aanmelden is verplicht)

Vrouwen, gender en genealogie

De genealogisch onderzoeker is in de basis afhankelijk van de registratie van persoonsgegevens in officiële bronnen, zoals de burgerlijke stand, of de doop- trouw- en begraafregisters. Bij deze registraties wordt traditioneel de man als stamhouder, als hoofd van het gezin gezien, waarbij de vrouw in veel gevallen de naam van haar echtgenoot aanneemt. De patrilineaire reeks wordt dan ook gezien als de basisstamreeks. Het opstellen van een matrilineaire reeks is vanwege de steeds veranderende familienaam een stuk ingewikkelder. Terwijl voor het werkelijk vaststellen van afstamming, in biologische zin, uiteraard de moederlijn als enige zekerheid biedt. Vaderschap is bovendien door de geschiedenis af en toe een papieren realiteit gebleken. De vrouwelijke lijn is in veel niet-westerse culturen en bijvoorbeeld het jodendom leidend voor familiebanden. En nu DNA onderzoek voor iedereen toegankelijk is geworden zijn veel traditionele genealogieën wellicht aan revisie toe.

Een meer genderneutrale benadering van stamboomonderzoek kan dan ook niet lang meer uitblijven. De bronnen kunnen niet veranderd worden, maar door bijvoorbeeld structureel te spreken van stamouder kan worden voorkomen dat onderzoek van de mannelijke lijn nog langer wordt bevoordeeld boven onderzoek naar de vrouwelijke lijn.

Pragmatisme heeft bij vererving of bijvoorbeeld naamgeving wel geleid tot het erkennen van vrouwelijke overdracht, maar in de papieren bronnen blijft de mannelijke lijn dominant. Deze bronnen zijn niet toereikend wanneer er bijvoorbeeld sprake is van buitenechtelijke kinderen, adoptie, donor-ouderschap of gender-fluiditeit. Het volgen van de moederlijke lijn, via aanvullende bronnen, oral history en MT-DNA kan dan antwoord geven op herkomstvragen en inzicht geven in familiebanden en familiegeschiedenis.

Vier generaties

Groepsportret van vier generaties van Hooydonk rond 1925; Firma Schreurs (v/h firma Stutz; 19891522 / collectie Stadsarchief Breda

Programma

12:30 Welkom
* Het tweede geslacht. Genealogen en vrouwen in de 19e en 20e eeuw - Door Conrad Gietman
* Hoe kasteel Duivenvoorde tot drie keer toe via de vrouwelijke lijn vererfde - Door Simone Nieuwenbroek
* De Matria Cirkel - Interview met Carla van Beers
14:45 - 15:20 Pauze - onderbelichte vrouwen in muzikale bronnen - Door het Haags Gemeentearchief/ Nederlands Muziek Instituut
* Het DNA van je moeder. MT-DNA en autosomale testen voor genealogen - Door Martine Zoeteman- Van Pelt
* Mater certa. Drie casussen over matrilineaire familiegeschiedenis. - Genealogen aan het woord
* Het woord aan de zaal.
* Slotwoord
17:00 Einde

Haal hier je e-ticket