Op zondag 27 januari organiseert het Nederlands Auschwitz Comité de jaarlijkse Nationale Holocaust Herdenking bij het Spiegelmonument ‘Nooit Meer Auschwitz’ in het Wertheimpark in Amsterdam. Voor sommigen wellicht aanleiding weer eens stil te staan bij hun Joodse roots.

Genealogisch onderzoek naar Joodse voorouders is door de trieste geschiedenis vaak uitermate confronterend. Tegelijkertijd kan het mogelijk nog bestaande vragen of twijfels uit de wereld helpen. Zo is de online database Joods Monument, naast een eerbetoon aan omgekomen of omgebrachte Joden, opgezet om alle levende Joden in staat te stellen hun wortels te zoeken, en herhaling te voorkomen door verhalen vast te leggen nu de laatste getuigen nog in leven zijn.

Deportatie als vorm van emigratie

Hoewel persoonskaarten van gedeporteerde Joden niet bij het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis berusten – deportatie werd in die tijd gezien als vorm van emigratie en de persoonskaarten zijn overgebracht naar het Vestigingsregister in Den Haag – kun je in onze databases wel aanknopingspunten vinden voor onderzoek naar Joodse voorouders. Zo kan je via CBG|Verzamelingen zoeken in de verschillende oorlogsbronnen.

Belangrijke bron

Overlijdensakten van Nederlanders die tijdens de oorlogsjaren in Duitsland verbleven zijn gedigitaliseerd en op naam te doorzoeken. In de akten kunnen gegevens staan over de ouders van de betreffende persoon; soms ook over beroep, religie en doodsoorzaak, en de omstandigheden waaronder hij of zij in Duitsland verbleef (bijvoorbeeld tewerkstelling of internering).  De verzameling Rode Kruiskaarten komt voort uit het kaartsysteem dat het Rode Kruis gebruikte om informatie over vermiste personen bij te houden. De kaarten vermelden waar en wanneer de betreffende persoon is overleden, en zijn daarmee een belangrijke bron voor genealogisch onderzoek.

Rassenwetten

Tot slot is er de collectie Calmeyer, die bestaat uit persoonsdossiers van mensen die vonden dat ze ten onrechte als Jood waren aangemerkt. Volgens Hitlers rassenwetten bepaalde de afkomst van de grootouders of iemand al dan niet Jood was. De dossiers bestaan daarom voornamelijk uit de resultaten van genealogisch onderzoek. In verband met de privacy zijn ze beperkt toegankelijk. Als je een dossier wilt inzien, neem dan contact met ons op om een afspraak te maken.

Spiegelmoeders

De illustratie boven dit artikel is afkomstig van het boek ‘Spiegelmoeders, een verzwegen familiegeschiedenis’ van Judith van der Wel. Het is het levensverhaal van drie generaties Joodse vrouwen. In het artikel ‘Jiddische memmes’ in het Gen.magazine van maart 2019 lees je meer over hoe volgende generaties zich verhouden tot het Joods zijn, en de kracht van de moeders.

Meer info

Op de site van het Nederlands Auschwitz Comité vind je het programma van de Holocaust-herdenking.