Romance bij het prikkeldraad

Merel Westrik kwam dolgraag bij haar opa en oma. Maar toen de journalist en presentator eenmaal volwassen was en zij overleden waren, ontdekte ze dat ze amper iets van hen wist. Wie waren haar grootouders?

De jeugd van Merel Westrik was idyllisch. Opgegroeid in de Zaanstreek, in een klein plattelandsdorpje midden tussen de weilanden, hield ze zich bezig met slootjespringen, vogelnestjes zoeken en hazen achterna zitten. Ze logeerde met veel plezier bij opa en oma Westrik aan de Grote Markt in Vlissingen. Opa was een reus van een vent, met handen als kolenschoppen. Het was een zachtaardige man bij wie Merel altijd op haar gemak was. En toch weet ze nauwelijks iets over hem, en even zo weinig over haar wat afstandelijker oma. In deze aflevering van Verborgen Verleden gaat ze op zoek naar hun verhaal.

Zeemansvrouwen moesten sterk zijn en het veelvuldig alleen zien te rooien

In het Zeeuws Archief komt Westrik erachter dat een deel van haar familie echte zeebenen had. Voor velen van hen was het bestaan niet eenvoudig: meerdere voorouders bleven op zee, zoals dat heet. Zo was daar voorvader Bouwen Meuldijk. Hij verdronk in 1810 op 25-jarige leeftijd. Zijn vrouw Maria bleef achter met twee jonge kinderen. Maria hertrouwde met een visser. Ook hij overleed echter op tragische wijze nadat hij aan boord was gestapt van het schip de Wisselvalligheid. Zeemansvrouwen moesten sterk zijn en het veelvuldig alleen zien te rooien. Daarom waren zij zelfstandiger dan andere vrouwen uit die tijd.

In de archieven van het Stadsarchief Amsterdam vind je verschillende akten met betrekking tot het schip ‘Wisselvalligheid’, waaronder een koopakte uit 1837. Kom jij zelf ook uit een geslacht van vissers? NPO Focus publiceerde een artikel met historische achtergrondinformatie.

Zware periode

Het gezin van Westriks grootmoeder kreeg eveneens een zwaar verlies te verwerken. Toen haar oma nog maar een paar maanden oud was, stierf haar vader, Jan Gerardus Cornelis de Pagter. Hij was nog maar dertig jaar oud toen hij zich op 7 maart 1918 plots niet goed voelde en met de baby in zijn armen overleed. Er volgde een zware periode voor zijn echtgenote en handvol kinderen die hij achterliet. Niet in de uitzending zit het verhaal dat de weduwe het een paar jaar later nog zwaarder kreeg toen ze beviel van een levenloos kind van wie de onbekende vader in geen velden of wegen te bekennen was.

Noorwegen

Over hoe opa de Tweede Wereldoorlog doorkwam deden verschillende verhalen de ronde. Hij was in 1941 gearresteerd en belandde later tijdens de bezetting in Scandinavië. Het NIOD zet Westrik op het juiste spoor en zo gaat ze naar Noorwegen, waar haar grootvader tewerk werd gesteld. Na de bevrijding ontmoetten haar opa en oma elkaar in Castricum op een wel heel bijzondere plek.