Van politiek naar royalty

De wortels van politica Lilianne Ploumen liggen echt in het zuiden van ons land, maar toch maakt ze een verrassend uitstapje naar Duitsland. Het leverde een aflevering op met romantiek, stoere vrouwen, droevige kinderen en een voorouder die net als zij politiek actief was.

In de derde aflevering van Verborgen verleden is Lilianne Ploumen, voormalig fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid (PvdA) en minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking te gast. Zij is benieuwd of er een connectie is tussen haar Zuid-Limburgse familie en het Chateau St. Gerlach in Valkenburg, naar aanleiding van een heel romantisch familieverhaal. Haar opa en oma zouden elkaar daar hebben ontmoet, omdat ze er beiden werkten. Ook wil Lilianne weten waar de familie Ploumen vandaan komt en welke betekenis de achternaam heeft.

Halfwees

Het verhaal start aan moederszijde met het familiehuis van de familie Schillings aan de rand van Maastricht. Lilianne's overgrootvader Andries Schillings was halfwees. Hij verloor als tienjarige zijn moeder en werd een maand daarna samen met zijn zusje ingeschreven in het Rooms Katholieke Gesticht De Nieuwenhof. Zijn vader was blijkbaar niet in staat voor hem te zorgen. Archieven van weeshuizen worden doorgaans bewaard bij het lokale stadsarchief. Deze specifieke inschrijving betrof het jaar 1865, maar archieven voor wezenzorg kunnen teruggaan tot de zeventiende eeuw.

Vrouwenwerk

Wat opvalt op aan de kwartierstaat aan vaderszijde is de grote arbeidsparticipatie van Limburgse vrouwen. Hun beroepen stonden vermeld in de akten van de burgerlijke stand en de bevolkingsregisters. Dat is zeker niet overal gebruikelijk, meestal stond er ‘geen beroep’ genoteerd.  

“De familie Ploumen was altijd heel actief in het verenigingsleven en ik in de politiek. We hebben het dus niet van een vreemde”

Herbergier en gemeenteraadslid

In de stamreeks van Lilianne komt een interessant echtpaar voor. Uit een trouwakte van haar zoon blijkt dat Maria Barbara Hutschemakers weduwe en herbergierster was. Zij runde de herberg eerst samen met haar man Willem Ploemen. De locatie was goed: halverwege Gulpen en Margraten op een doorgaande weg met veel reizigers tussen Maastricht en Aken, en de zaak komt ook veelvuldig voor in krantenartikelen. Historische kranten vormen een mooie aanvullende bron voor je familiegeschiedenis en zijn te raadplegen via de website Delpher.

Herbergen in de dorpen werden gebruikt voor openbare bijeenkomsten zoals veilingen of bij het spreken van recht. Ook het gerechtsbestuur en het latere gemeentebestuur vergaderde vaak in een herberg. Dan blijkt dat Lilianne niet de enige in haar familie is met interesse in de politiek. Haar stamvader Willem Ploemen was lid van de Conseil Municipal de la Commune Gulpen, oftewel de gemeenteraad van Gulpen in de Franse tijd. Deze gemeenteraad werd een keer per jaar, voor maximaal 15 dagen, bij elkaar geroepen door de burgemeester. Dan werden voornamelijk de financiële zaken besproken en konden er praktische besluiten voor de gemeente worden genomen. “De familie Ploumen was altijd heel actief in het verenigingsleven en ik in de politiek. We hebben het dus niet van een vreemde”, merkt Lilianne op. Als je op zoek bent naar voorouders die actief waren in de politiek, dan vind je handige onderzoekstips in het artikel dat CBG-onderzoeker Martine Zoeteman-van Pelt heeft geschreven in Gen.magazine nr. 1 van 2021. Je kunt het artikel onderaan de pagina downloaden.

Kippen plukken

Als je net als Lilianne geïnteresseerd bent in de herkomst van je achternaam, kun je in de Familienamenbank niet alleen het aantal naamdragers in 1947 en 2007 achterhalen, maar ook een analyse en verklaring van de naam. Zoals we gezien hebben bij voorvader Willem, werd de familienaam Ploumen vroeger geschreven als Ploemen. Het is waarschijnlijk een verbastering van pluimen, oftewel het plukken van kippen. Dus zelfs in de naam is de verbinding van de familie met de landbouwgeschiedenis van Zuid-Limburg te vinden.

Karel de Grote

Via diverse voormoeders komt Lilianne uit bij Mathias Beltgens, die trouwt met Maria Hoen. Zij is een afstammeling van de familie die verbonden is aan het kasteel Hoensbroek. Als je dan de lijn verder terugvoert kom je met de tak Van Buren terecht bij de hertogen van Gelre en Gulik, en uiteindelijk bij Karel de Grote. Onder de indruk van dit gegeven vertrekt Lilianne naar Aken, naar de Dom, waar het graf van haar voorvader zich bevindt. Of je zelf ook afstamt van Karel de Grote (geboren in 747 of 748 en overleden in 814) kun je onderzoeken via www.kareldegrote.nl. Op deze website staan allerlei afstammingsreeksen van de keizer.

Zoeken in België

Wat niet heel specifiek aan bod kwam in de aflevering, is dat Liliannes kwartierstaat ook diverse Belgische voorouders bevat. De website van het Rijksarchief België

https://search.arch.be/nl/zoeken-naar-personen is vergelijkbaar met ons eigen WieWasWie. In deze database kan je zoeken in de Belgische parochieregisters, burgerlijke stand en kadaster.