Over opstandige uitgevers en koninklijk gedienstigen

Parlementair journalist en politiek commentator Ferry Mingelen weet eigenlijk niet zo veel van zijn verleden. Hij vermoedt dat zijn vaders familie uit de horeca kwam. Zijn moeder was nogal gesloten over haar achtergrond, maar is daar misschien een linkje met een beroemd Frans staatsman te ontdekken...?

In de op een na laatste aflevering van Verborgen verleden van dit seizoen blijkt Ferry Mingelen in rechte lijn af te stammen van de journalist Petrus Mingelen (1814 - 1868). Deze Hagenaar stamde uit een boekdrukkersfamilie, en was een van de uitgevers en drukkers van pamfletten en krantjes waarmee de publieke opinie beïnvloed werd. “Dat moet dus genetisch bepaald zijn!”, concludeert Mingelen over het feit dat ook hij journalist is.

Toelage van de koning

De uitgevers van deze zogenoemde lilliputters waren niet zelden vatbaar voor chantage. Tegen betaling wilde men best een stuk niet plaatsen. Er is dan ook een schrijven gevonden uit 1845 van Petrus Mingelen, die bereid was zijn uitgeverij op te doeken als Koning Willem II hem 15.000 gulden gaf. Die poging mislukte, maar twee jaar later stopte hij zijn krant alsnog, omdat hij vanaf dat moment een kleine toelage van 8 gulden per week van de koning ontving. Bij het Nationaal Archief zijn in het archief van het Kabinet des Konings diverse van dit soort geheime koninklijke besluiten te vinden, die inmiddels openbaar geworden zijn. De stukken zijn geïndexeerd.

Koningin op visite

Aan moederszijde blijkt betovergrootvader Willem Anton Karel Wollfram zich juist een slag in de rondte te hebben gewerkt als gerant van een Rotterdamse sociëteit, toen koningin Wilhelmina en haar moeder Emma daar op bezoek kwamen. Zodanig zelfs, dat het psychisch helemaal mis ging met hem en hij opgenomen moest worden in een ziekenhuis.

Met name als je Haagse voorouders hebt, zou het kunnen dat zij in dienst zijn geweest bij het Koninklijk Huis. Dat is eenvoudig te achterhalen, omdat de personeelsarchieven nu zijn opgenomen in onze database WieWasWie. Daarin vind je gegevens uit de stamboeken van het personeel in dienst van het Hof gedurende de periode 1814-1940, van koning Willem I tot koningin Wilhelmina. Het personeel werd ingeschreven in stamboeken, die per hofdepartement werden bijgehouden, en waarin persoonlijke gegevens werden genoteerd als naam, geboortedatum en –plaats en de functie. Daarnaast werden soms bijzonderheden over de loopbaan opgetekend, zoals de decoraties die men ontving. Je kunt zoeken op naam in WieWasWie en dan zien of er via Organisatie: ‘Koninklijke Verzamelingen’ treffers zijn.

Hij hoopte op sympathie, maar met name op een financiële bijdrage

Oproer in de krant

Ferry’s betovergrootvader Petrus Mingelen speelde als journalist een rol bij de voedselrellen in 1845 in Den Haag, het zogenoemde Wagenstraatoproer. De ontwikkelingen zijn te volgen via de kranten van die tijd. Maar ook de advertenties van het variété dat het revuetheater bracht waar grootvader van moederszijde Wollfram werkte, zijn terug te vinden in historische kranten. Om te zien wat er van jouw familie in gedrukte vorm te vinden is kun je heel eenvoudig op naam zoeken in de historische-krantendatabase van de Koninklijke Bibliotheek Delpher.

Bedelbrief

Als een rode draad loopt de tegenstelling tussen republikeinen en Oranjegezinden door het verhaal van Ferry’s familie. De periode tussen 1795 en 1813 zit vol veranderingen op dat gebied. NPO Focus heeft in dit artikel alles overzichtelijk op een rijtje gezet.

Militair Pieter Dirk Guichenon de Chastillon, een voorouder van Ferry’s moeder, was in de Franse tijd zijn baan in het leger verloren. Hij werd niet opgenomen in de nieuwe militaire organisatie, mogelijk omdat hij Oranjegezind was. Zodoende was hij financieel in de knel gekomen. Om aan geld te komen had hij een bedelbrief geschreven, waarin hij verklaarde een voorname afkomst te hebben. Hij hoopte daarmee op de sympathie, maar vooral op een financiële bijdrage van prinsgezinden. Zo kwam het verhaal in de familie dat zij zouden afstammen van de Franse staatsman en hugenotenleider Gaspard de Coligny. Deze voerde immers ook de titel ‘de Chastillon’…

Tips over onderzoek naar Franse voorouders vind je in dit artikel op cbg.nl.