Het verhaal van een bijzondere voor- én achternaam

Film- en toneelacteur Fedja van Huêt werd geboren in Den Haag. Zijn familie komt oorspronkelijk uit de Achterhoek. Waar komen dan die exotische voor- en achternaam vandaan? In deze aflevering van Verborgen verleden krijgt hij het antwoord op die vraag.

Volgens de Nederlandse voornamenbank kwam de van oorsprong Slavische voornaam Fedja in 2014 in ons land maar 32 keer voor als eerste voornaam, en zeven keer als volgende voornaam. In WieWasWie, de database van het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis met historische persoonsgegevens, komt hij helemaal niet voor. In de populariteitsgrafiek van de Voornamenbank duikt hij voor het eerst in de jaren zeventig in Nederland op.

Dakje

Ook familienamen met een accent circonflexe, een ‘dakje’, zijn een bijzondere verschijning in het Nederlandse namenlandschap. Bij de Volkstelling van 1947 waren het er tegen de veertig. De meeste van deze namen komen uit het Franse taalgebied, zoals De Chêne, Duchâteau, Pâques en Voûte. Het aantal namen met een dakje dat zijn oorsprong vindt in het Nederlandse taalgebied is op de vingers van een hand te tellen. Hoe komt Fedja dan toch aan zijn bijzondere achternaam? Volgens dezelfde Volkstelling uit 1947 kwam de familienaam Van Huêt op dat moment niet voor in Nederland. Het bestand van de Familienamenbank uit 2007 – gebaseerd op de Basisregistratie personen – vermeldt hem slechts één keer. Heeft Fedja het accent soms zelf de overheidsadministratie binnen gesmokkeld? Nee - in zijn paspoort heet hij Van Huet, zonder dakje.

Veelheid aan accenten

Volgens Fedja is de naam Huêt mét dakje door zijn overgrootvader, de banketbakker Gerrit van Huet (1866-1945) in gebruik genomen: 'Dat paste wel bij zijn beroep.' Er zou dus een traditie zijn in de familie om de naam zelf zo te schrijven. Om uit te zoeken hoe de naam in het verleden in officiële akten werd geschreven en hoe de verwanten van Fedja deze ondertekenden deden we onderzoek in de registers van de burgerlijke stand. Gerrit ondertekende zijn huwelijksakte in 1891 inderdaad met ‘G van Huêt’. Maar zijn vader Willem Theodorus, van beroep behanger, tekende dezelfde akte met ‘W:T: v Húet’, en broer Wilhelmus Theodorus, koopman, schrijft ‘W T v Huët’.

Van Huet en Van Huët komen we beide tegen in de Volkstelling van 1947. De andere varianten hebben het dus niet tot officiële spelling gebracht. CBG Familienamen, de familienamenbank van het CBG, geeft inzicht in aantal en spreiding van de naam. We zien een opvallende concentratie van naamdrager in De Achterhoek.

De e in de naam Huet is op te vatten als een verlengde u

Als we verder teruggaan in de tijd, zien we dat de betovergrootvader van banketbakker Gerrit, Elias van Huet (1759-1835) in verschillende akten van de burgerlijke stand ook wel Van Huut wordt genoemd. Hij ondertekende met beide varianten van de naam, Van Huet en Van Huut. De eerste zoon van Elias die in Den Haag trouwde, stalknecht (later koetsier) Theodorus, ging door het leven als ‘Van Huut’. Naamdragers uit deze tak komen nu nog voor in Den Haag en omgeving.

In 1826 trouwde een tweede zoon van Elias in de Hofstad: koetsier Derk Jan, de voorvader van Fedja. Hij ondertekende met ‘D:J: van Húet’. Zijn afstammelingen heten in de officiële documenten Van Huet.

Franse oorsprong

De familie Van Huet waartoe Fedja behoort komt uit De Achterhoek. De oudst bekende voorvader, Gerrit Jan van Huet, trouwde in 1747 in Doetinchem. De naam komt in Gelderland al in de Middeleeuwen voor.

De e in de naam Huet is op te vatten als een ‘verlengde u’: de naam wordt dan uitgesproken met dubbel u. Tijdens de opnamen van Verborgen Verleden vertelde Fedja dat hij soms zelf ook wordt aangesproken met ‘Van Huut’. Bij de verhuizing van de familie naar Den Haag heeft men door het aanbrengen van accenten willen laten zien hoe men de naam uitgesproken wilde hebben. Naar de redenen kunnen we alleen maar gissen. Was er een veronderstelde Franse herkomst? In Den Haag woonde een familie Huet, waartoe schrijver historicus Conrad Busken Huet (1826-1886) behoort. Deze familie is van Franse oorsprong.