Begrip voor het verleden

Edson da Graça komt in Kaapverdië tot verrassende ontdekkingen over zijn grootvader. Bij gebrek aan papieren bronnen doet hij een DNA-test.

Presentator, acteur en stand-up comedian Edson da Graça is op 2 december 1981 geboren in Amsterdam. Zijn ouders komen uit São Vicente in Kaapverdië, een eilandengroep voor de westkust van Afrika in de Atlantische Oceaan. Edson is vooral benieuwd naar zijn opa van vaderszijde en doet in deze aflevering van Verborgen verleden op straat een bijzondere ontdekking.

Samengestelde Familienaam

In Rotterdam, waar de derde grote gemeenschap met Kaapverdianen ter wereld woont, krijgt Edson op het Heemraadsplein de naturalisatieaanvraag van zijn vader te zien, mét foto. Ook blijkt dat Edson ‘Foche da Graça’ heeft geheten en niet uitsluitend ‘da Graça’. In de Portugees- en Spaanstalige wereld is het gebruikelijk dat kinderen twee familienamen dragen, van beide ouders. Meer daarover lees je in het artikel Familienamen van verre.

“Zo lang ik mij kan herinneren, loop ik langs die kerk zonder te weten dat mijn vader daar gedoopt is”

Er is een handig hulpmiddel om te weten wat er aan genealogische bronnen te vinden is in Kaapverdië, of welk ander land ter wereld ook. FamilySearch heeft een eigen Wikipedia, FamilySearch Research Wiki, met achtergrondinformatie over hoe het allemaal geregeld is, en van waaruit wordt doorverwezen naar de Civil Registration (burgerlijke stand), Church Records (doop-, trouw-, begraaf- en lidmatenregisters) en de Census (volkstelling).

Straatnaam

Dan gaat de reis naar Kaapverdië. Edson ziet de kerk die belangrijk was voor de familie. “Zo lang ik mij kan herinneren, loop ik langs die kerk zonder te weten dat mijn vader daar gedoopt is”, zegt Edson. Hij gaat op bezoek bij een tante en hoort van haar meer achtergronden over de familie. Hierdoor begrijpt hij het verleden ook beter.

Vervolgens neemt hij de veerboot naar het eiland waar zijn opa geboren is. Hij ziet het geboortehuis en ervaart dat iedereen op Santo Antão zijn opa kende. Maar wat hij niet weet, is dat er zelfs een straat naar hem vernoemd is – een straat waar Edson al vele stappen heeft gezet, maar nooit heeft beseft dat de naam van zijn grootvader betreft.

DNA

In landen als Kaapverdië zijn de papieren bronnen vaak beperkt. Als je onderzoek daardoor vastloopt, is er altijd nog DNA. Met een ‘standaard’ (autosomale) DNA-test maak je gebruik van biologie als bron en kun je meestal zo'n 200 jaar en ongeveer 8 generaties terug in de tijd gaan. Ook Edson heeft zo’n test gedaan.

De meeste mensen kiezen een test omdat ze denken dat ze daarmee achter het land van herkomst komen, maar die aanname is niet correct. De uitkomst betreft namelijk niet de landen waar jouw voorouders vandaan kwamen, maar de landen waar mensen wonen met wie je DNA deelt. Daarnaast krijg je een lijst vol met matches van mensen met wie je een stukje DNA deelt. In de omschrijving staat hoe zij vermoedelijk aan jou verwant zijn (‘achternicht’, ‘oudoom’, etc.). Bij sommige aanbieders krijg je ook nog een DNA-vergelijking met testresultaten van archeologische opgravingen. Als je erover denkt een DNA-test te doen, weet dan dat de aanbieders rond feestdagen (zoals Vader- of Moederdag, maar ook kerstmis) vaak korting geven. Bedenk vooraf wel dat biologie niet liegt en dat de uitkomst wel eens anders kan zijn dan je verwacht had, bijvoorbeeld omdat de wettelijke afstamming anders is dan de biologische. Meer tips en achtergrondinformatie over DNA-tests vind je op de onze themapagina.