CBG Familienamen bevat informatie over Nederlandse familienamen. Zoeken op naam geeft informatie over de betekenis en herkomst ervan. De verspreiding van het aantal naamdragers over Nederland wordt op een kaart getoond.

Informatie in CBG Familienamen

De website CBG Familienamen bevat informatie over meer dan 320.000 Nederlandse familienamen: de namen van de ingezetenen van het naoorlogse Nederland aangevuld met namen uit het verleden die niet meer voorkomen.

De aangeboden informatie is per naam in onderdelen opgesplitst:

1. Aantal en verspreiding

Het aantal naamdragers wordt als er voldoende naamdragers zijn op twee verspreidingskaarten getoond:

1. Van personen met de Nederlandse nationaliteit per gemeente anno 2007 volgens de Gemeentelijke Basisadministratie bij een minimum van vijf naamdragers in totaal.
2. Van personen die bij de volkstelling van 1947 zijn geregistreerd in een provinciale verdeling. 

2. Analyse en verklaring

Onder deze kop staat informatie over de kenmerken en oorsprong van de naam. Er zijn bijvoorbeeld achternamen die van voornamen zijn afgeleid, er zijn beroepsnamen en bijnamen, en de grootste groep bestaat uit de namen die naar een geografische plaats of lokaliteit verwijzen. Namen hebben ook kenmerken op basis van vormaspecten. Er zijn bijvoorbeeld achternamen met het voorvoegsel ‘ver’ en namen met het achtervoegsel ‘sen’. 

Een verklaring van een naam wordt indien mogelijk gegeven op grond van een min of meer bekende ontstaansgeschiedenis. De namen De Boer en Bakker verwijzen bijvoorbeeld naar het beroep van de eerste generatie naamdragers. Jansen en Andriessen zijn patroniemen die ontleend zijn aan de voornamen Jan en Andries (zoon van Jan, zoon van Andries). De namen De Wit en De Lange zijn van oorsprong bijnamen voor iemand met wit haar en een flinke lichaamslengte.  Bij veel uitheemse namen is vermeld waar zij mogelijk vandaan komen.

3. Documentatie

Bij documentatie wordt relevante literatuur over de familienaam vermeld, soms met een samenvatting. Hier kunnen de werken staan die als bron voor de naamsverklaring zijn gebruikt en andere werken over de familienaam. Soms is informatie via informanten verkregen, deze worden zo mogelijk met e-mailadres vermeld. Ook kunnen websites als bron zijn opgenomen.

4. Varianten

Van veel familienamen zijn verschillende spellingswijzen of andere varianten bekend. Een greep uit de varianten op de naam Bakker: Backer, Bäcker, De Backer, De Backere, Backers, Backerus, De Backker, (Baekers, Baker, De Baker, Bakering, Bakerman, Bakermans?, Bakers), Bakker Arkema, Bakker Conrads, Bakker Duursma. Bij de naamsvormen die het meest voorkomen worden alfabetisch minder voorkomende varianten vermeld. Eventueel vindt men hier ook dubbele namen. 

Van Meertens Instituut naar CBG

CBG | Familienamen is de voortzetting van de Nederlandse Familienamenbank die bij het Meertens Instituut is gemaakt. Per 1 januari 2012 is het beheer van de database en de website overgedragen aan het CBG. CBG Familienamen wordt regelmatig aangevuld. De familienamenbank wordt gefaseerd in de vernieuwde huisstijl van het CBG opgenomen en gemoderniseerd.

Zoeken in CBG Familienamen

Bij het zoekveld kun je aangeven hoe je wilt zoeken. De standaardinstelling is ‘is gelijk aan’: je zoekt alleen naar de exacte spelling van de ingevoerde naam. Breder zoeken kan met de functies 'begint met', 'eindigt op' en ‘bevat’. Kies je geavanceerd, dan kun je ook zoeken met wildcards. De informatie in CBG Familienamenbank is gratis te gebruiken.