Wat Parijs voor de mode is en Frankfurt voor het boekenvak, dat is Salt Lake City voor de familiegeschiedenis. Jaarlijks organiseert Familysearch er aan het eind van de winter het RootsTech congres. Het is wereldwijd het grootste familiegeschiedenis evenement. Rob van Drie (CBG Hoofd Expertise) spotte de trends en doet verslag hieronder. Wat viel dit jaar op? Rob nam de proef op de som.

RootsTech telde dit jaar rond de driehonderd lezingen en workshops en in de tentoonstellingshal presenteerden zo’n tweehonderd bedrijven en organisaties zich. Er kwamen dit jaar tenminste 20.000 bezoekers op af. Daarnaast waren er netwerkbijeenkomsten geprogrammeerd door de verschillende spelers op de markt voor familiegeschiedenis en was er volop gelegenheid elkaar te ontmoeten. Iedereen die ertoe doet in de ‘family history industry’ was bij RootsTech. De organisatie heeft goed geluisterd naar de vele klachten die het kreeg na RootsTech 2018. Belangrijkste ongemakken waren toen de lange wachtrijen en de overvolle ruimtes voor lezingen en workshops. De wachtrijen waren dit jaar verdwenen en de lokalen voor lezingen waren ruim. Vorig jaar stond ik ruim twee uur in de rij om in te checken en mijn congresbadge op te halen. Nu hadden veel deelnemers hun badge vooraf per post ontvangen en was ik direct aan de beurt bij de incheckbalie. En je badge hoefde niet meer gescand te worden bij het binnengaan van een lokaal, wat vorig jaar voor veel oponthoud zorgde.

Ask me anything

Dit jaar was er een heel leger aan gastvrouwen en gastheren, te herkennen aan hun blauwe t-shirts met de tekst ‘you can ask me anything’. Als je alleen al de indruk gaf een vraag te hebben kwam er al snel een vriendelijke vrijwilliger op je af: ‘Can I help you’? Ook de bewegwijzering was sterk verbeterd en de aankleding van de podia vernieuwd, met een groot formaat RootsTech logo en een achtergrond die was uitgelicht met felle spotlights. En – niet onbelangrijk voor de buitenlandse bezoeker – er was nu een goed werkende gratis  wifi verbinding.

Connect - Belong

Het thema was net als vorig jaar ‘connect – belong’. Je bewust zijn van het feit dat je deel uitmaakt van een groot familienetwerk dat verleden, heden en toekomst verbindt. Het zijn de verbindingen die langs familielijnen van heden naar verleden en weer terug lopen, die je er bewust van maken dat je deel bent van een groter geheel. Het zijn de verwantschapslijnen die je het raamwerk van je familiegeschiedenis bieden. Daarop kan je de verhalen vertellen. De Mormoonse kerk ondersteunt en faciliteert dit alles vanuit zijn religieuze overtuiging, het verzamelen en documenteren, het optekenen van feiten en het vastleggen van familieverhalen. Dat doen ze wereldwijd,  op alle continenten. In Afrika leggen ze mondeling overgeleverde familiegeschiedenis in interviews vast. Ze krijgen een plaats in Family Tree van Familysearch.

Filmfest '19

Het thema ‘Connect-belong’ was ook de inspiratiebron voor de wedstrijd ‘Filmfest ‘19’ die dit jaar voor het eerst werd gehouden. In drie categorieën, jeugd, amateurs en professional, waren er prijzen te verdienen voor een filmpje van maximaal 3 minuten. De twaalf finalisten en vier winnende filmpjes vielen in de categoriën jeugd, amateur, professional en de de keuze van het publiek. Voor wie er na het zien van de video’s zin in krijgt zelf zo’n filmpje te maken: op het programma stonden verschillende lezingen over zelf ‘video maken’. Bekijk ook de bijbehorende syllabi met allerlei tips en syllabi van andere lezingen en workshops.

Wat viel op?

De grote commerciële spelers bewaren meestal een of meer nieuwtjes voor RootsTech. In de schijnwerpers van dat grote podium krijgen ze veel aandacht. Wat viel zoal op?

FindMyPast profileert zich sterker als de plek waar je moet zijn voor onderzoek in het Verenigd Koninkrijk en Ierland: ‘#1 destination for British & Irish Family History’. Het kondigde aan de volkstelling 1921 van Engeland en Wales te gaan digitaliseren. Die komt volgens de planning in 2022 online beschikbaar. FindMypast presenteerde zich in een gezamenlijk optreden met LivingDNA (partner sinds zomer 2018) en het online stamboomprogramma Rootsfinder (overgenomen in januari van dit jaar). Ancestry kwam met een nieuwe supersearch op obituaries in hun krantencollectie. Obituaries zijn overlijdensberichten met informatie over biografie en familierelaties van de overledene. Daarnaast heeft Ancestry ‘MyTreeTags’ toegevoegd aan het online stamboomprogramma. Je kunt daarbij meerdere labels aan een persoon hangen, om bijvoorbeeld aan te geven dat hier nog onderzoek op gedaan moet worden, ongetrouwd gebleven is, etc. Daarnaast meldde Ancestry – net als de andere grote spelers – een verdere groei van de databases. Tot het nieuwe aanbod hoort bijvoorbeeld een mooie militaire bron, de inschrijvingskaarten voor de militaire dienst voor de Tweede Wereldoorlog. Ancestry biedt inmiddels zeven van de staten aan. In de loop van volgend jaar zijn alle 33 miljoen kaartjes online beschikbaar.

DNA en de ‘big tree’

De meeste nieuwtjes waren er op DNA gebied. Belangrijkste nieuws was een koppeling door Ancestry en MyHeritage van DNA matching aan een ‘big tree’, door beide bedrijven aangekondigd als een ‘game changer’. Dat is in dit geval niet alleen marketing taal, maar inderdaad een belangrijke ontwikkeling. Ancestry en MyHeritage koppelen op de achtergrond zoveel mogelijk de stambomen van hun klanten. Die megastamboom gebruiken ze om aan te geven hoe de verwantschapslijn tussen jou en je DNA match zou kunnen lopen. Ancestry noemt dit ThruLines. MyHeritage spreekt van de ‘Theory of Family Relativity’. Of er verwantschapslijnen gevonden worden is afhankelijk van het aantal matches, hun genealogische nabijheid, of een match een kwartierstaat heeft toegevoegd, en de omvang en kwaliteit daarvan. Ik nam zelf de proef op de som. Ancestry heeft drie DNA verwantschapslijnen voor mij gevonden. Bij MyHeritage zijn het er twaalf. Bij beide bedrijven heb ik duizenden matches. Bij Ancestry zijn de matches veelal Amerikaans en genealogisch verder verwijderd. Bij MyHeritage, dat actiever is op de Nederlandse markt, zijn de matches wat groter en meer Nederlands. Dat zal een verklaring zijn voor het grotere aantal lijnen bij MyHeritage.

'Ik beschouw voorgestelde verwantschapslijnen als een potloodlijn.'

Routes tussen jou en je DNA match

De voorgestelde verwantschapslijnen moet je als gebruiker vooral als mogelijk opvatten, als suggestie, een potloodlijn. De gegevens moet je altijd controleren. Er worden verkeerde conclusies getrokken, op basis van de achterliggende berekeningen, en/of omdat de gegevens in de stambomen zelf onjuist zijn. Zo wordt een van mijn voorouders geknoopt aan zijn stiefmoeder en haar eerdere echtgenoot. Maar ik kreeg ook een correcte DNA verwantschapslijn van acht generaties gepresenteerd (een ‘6th cousin’) die ik via het gewone genealogische handwerk niet zo gemakkelijk gevonden had. Wat helpt is dat MyHeritage niet alleen de uitkomst van de constructie geeft, maar ook de achterliggende berekeningen, met de bouwstenen uit de verschillende stambomen zichtbaar gemaakt. Soms worden meerdere mogelijke ‘routes’ tussen jou en je DNA match getoond.

Identificatie van gemeenschappelijke voorouders

MyHeritage presenteerde ook de nieuwe DNA tool AutoClusters. Het is gebaseerd op een vergelijkbaar onderdeel van Genetic Affairs, de DNA matches service van Nederlander Evert-Jan Blom. Evert-Jan lanceerde zijn service in november 2018. Genetic Affairs controleert met een bepaalde regelmaat voor je of er nieuwe matches zijn bij Ancestry, FTDNA en 23AndMe (als je daar hebt getest). Daarnaast maakte hij een tool die je matches groepeert in clusters van personen die onderling verwant zijn. Dat helpt bij het bepalen van hoe de verschillende matches aan je verwant zijn, de identificatie van gemeenschappelijke voorouders. De clusters worden grafisch en in tabelvorm weergegeven. MyHeritage zag de aantrekkelijkheid ervan en heeft de clustering tool in licentie genomen. In Gen.Magazine (2018-2) vertelt Evert-Jan meer over Genetic Affairs en clustering.

RootsTech Londen

De volgende RootsTech in Salt Lake City is van 26-29 februari 2020. Wie iets wil proeven van de sfeer van het grootste familiegeschiedenis evenement kan al eerder terecht bij RootsTech Londen. Daar organiseert Familysearch van 24-26 oktober dit jaar voor het eerst een RootsTech in Europa.