Enige tijd geleden is een oproep gedaan aan vrijwilligers om via een crowdsourcing-project Rode Kruiskaarten in te voeren om ze digitaal doorzoekbaar te maken. Hier is massaal gehoor aan gegeven en het project nadert inmiddels de eindfase. Inmiddels is een begin gemaakt met het invoeren van de Duitse overlijdensakten.

Na de Tweede Wereldoorlog heeft het Rode Kruis een verzameling kaarten aangelegd met gegevens van vermiste personen om de familie te kunnen informeren over hun lot. Deze gegevens zijn nu door enthousiaste vrijwilligers ingevoerd in een systeem waarmee ze digitaal doorzoekbaar worden. Het duurde nog geen drie weken om de in totaal bijna 11.000 kaartjes dubbel in te voeren.

WieWasWie

De volgende fase is de controle. De eerste check is automatisch gedaan: als de gegevens van beide keren invoeren volledig met elkaar overeenkomen, is het kaartje als ‘afgerond’ bestempeld. De controle van de kaartjes waarbij verschillen zijn geconstateerd (dit was bij zo’n 60% van de kaartjes het geval) moet handmatig gebeuren. Dit gaat naar verwachting nog zo’n drie weken duren. Daarna worden de scans en de openbare gegevens van de kaarten beschikbaar gesteld via WieWasWie.

Duitse akten

Een tweede project betreft de Duitse overlijdensakten. Dit zijn afschriften van overlijden van Nederlanders die tijdens de oorlogsjaren al dan niet gedwongen in Duitsland verbleven en niet in concentratiekampen waren ondergebracht. Deze afschriften zijn in opdracht van de geallieerden kort na de oorlog door Duitse gemeenteambtenaren opgesteld. Hiervan is inmiddels ongeveer een kwart ingevoerd. Het project loopt waarschijnlijk nog tot ongeveer januari door; de invoer duurt langer dan bij de Rode Kruiskaarten omdat de akten meer informatie bevatten en er dus meer invoervelden ingevuld moeten worden. Daarna volgt wederom een correctieslag; publicatie via WieWasWie en Netwerk Oorlogsbronnen wordt voor de zomer van volgend jaar verwacht.

Bijzondere ervaringen

Twee vrijwilligers die al behoorlijk wat gegevens hebben ingevoerd, zijn Eelco Blokdijk en Reinie Kaas. Zij dragen eraan bij dat de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog niet vergeten worden, en dat dit bijzondere archief beter toegankelijk wordt voor het nageslacht. Blokdijk: “Het werken aan dit project is heel afwisselend. Je wordt met elk aspect van goed of fout geconfronteerd. De ene keer vul je de gegevens in van een Joods slachtoffer dat in Dachau of Bergen-Belsen is omgekomen; een andere keer die van Nederlander in dienst van de SS. Tijdens het invoeren van de Sterbeurkunden ben ik wel een bijzonder exemplaar tegengekomen, namelijk dat van premier Hendrikus Colijn, die op 18 september 1944 in het Duitse Ilmenau is overleden.”

‘Ideologisch ingekleurd’

Reinie Kaas ontdekte tijdens haar onderzoek bij het Rode Kruis naar een ver familielid dat diens overlijdensakte van cruciaal belang was om te begrijpen wat er met hem was gebeurd. “We wisten in 1952 dat hij vermoord was in Bergen-Belsen. Duitse onderzoekers van het ‘rollende concentratiekamp’ en het herdenkingscentrum in Bergen-Belsen niet. De naam op de akte, ‘Kazz’ hoorde bij Jacob Kaas, een van de acht vermiste Nederlanders die door de SS vanaf die trein met een ziekentransport naar een onbekende plek waren gestuurd. Dit was het bewijs dat met hem zeven andere Nederlanders daar de dood hadden gevonden.”

Als arts in ruste heeft zij ook bijzondere aandacht voor de doodsoorzaken die op sommige akten worden vermeld, hoewel die soms wat ‘ideologisch zijn ingekleurd’. “Omkomen bij bombardementen wordt steevast ‘durch feindlichen Luftangriff gefallen’ genoemd en sneuvelen op het slagveld van SS’ers wordt soms geweten aan ‘acties van terroristen’”, vertelt ze. “Besmettelijke ziekten worden vrijwel niet benoemd, noch vermagering of verhongering.” Desalniettemin hoopt ze dat velen iets van hun gading vinden bij het zoeken naar stukjes in het verhaal van in de oorlog overleden familieleden.

Meedoen?

Heb je zin om mee te doen met het invoeren van de gegevens op de Duitse akten? Je hulp is nog steeds welkom! Lees in het vorige bericht over het project hoe je je aan kunt melden.