Nederlandse landverhuizers houden lang vast aan hun identiteit en leefgewoonten in de ‘nieuwe wereld’. Wat ligt hieraan ten grondslag?

Al eeuwenlang reizen Nederlanders over zee naar het noorden van Amerika, vooral naar het gebied dat sinds de stichting van een nieuwe natie in 1776 de Verenigde Staten van Amerika heet. De eerste gedocumenteerde reis vond plaats in de zomer van 1609, met het VOC-schip De Halve Maen onder leiding van de Engelse kapitein Henry Hudson. Zij bereikten een streek die inmiddels tot Canada behoort, en zeilden zuidwaarts tot ze voorbij Long Island keerden en noordwaarts de rivier opvoeren. Tegenwoordig draagt die rivier zijn naam: de Hudson. Hiermee werd de traditie gevestigd dat de Hollandse bezoekers veelvuldig hun voetafdruk achter zouden laten in het nieuwe land, met als zichtbaar resultaat de vele Hollandse namen die nog altijd bestaan. 

Invloed van de Hollanders in Amerika

Al in 1624 vertrok het eerste schip naar de kolonie Nieuw Nederland met als doel niet terug te keren. Twee jaar later kocht gouverneur Pieter Minuit voor zestig guldens een gebied rond Fort Nieuw Amsterdam dat elfduizend morgen groot was, en door de lokale bevolking Mannahatta werd genoemd. De Hollandse invloed is lang voelbaar geweest, en volgens sommigen nog altijd merkbaar. De nieuwe bewoners hielden vast aan hun gebruiken en vooral ook aan hun taal. Tot in de negentiende eeuw was er in New York (zoals Nieuw Amsterdam na overname door de Britten werd genoemd) een kerkje waar in het Nederlands werd gepreekt en gezongen, in plaatsen verder landinwaarts zoals in Michigan of Ohio, zelfs tot in de twintigste eeuw. Ook de administratie van deze kerken werd bijgehouden in de taal van het moederland.

Genealogisch onderzoek in de Verenigde Staten

Genealogisch onderzoek naar verwanten in de Verenigde Staten vond in het verleden vooral plaats in boeken en tijdschriften, vandaar dat het CBG een uitgebreide selectie in de bibliotheek heeft over dit onderwerp. Tijdschriften zoals The New York Genealogical and Biographical Record dat vanaf het eerste nummer in 1870 is gewijd aan stamboomonderzoek, bevat uitgebreid onderzoek naar Amerikaanse takken van emigranten.

In kerkboeken van de Reformed Dutch Church zijn dopen en huwelijksinschrijvingen te vinden van kerkgangers, die in meerderheid uit Hollandse nazaten bestonden. Deze zijn al vrijwel direct nadat genealogie populairder begin te worden, uitgegeven en verzameld in Nederland. Deze tijdschriften en bronuitgaven zijn vaak door omvangrijke donaties van boekenbezit bij het CBG terechtgekomen.

Hernieuwde aandacht in de 20ste eeuw

In de twintigste eeuw komt er meer aandacht voor het verhaal, en worden dus ook herinneringen en verhalen van landverhuizers opgetekend. Dan verschijnen er uitgaven met een terugblik, vaak ook met foto’s. Boeken kunnen gewijd zijn aan één plaats, bij voorbeeld het beroemde Holland in de staat Michigan, of aan een specifieke familie. Vaak gaat het juist om de gedeelde ervaring en ligt de aandacht dus meer bij de reis en de moeilijkheden die zijn ondervonden in de eerste tijd na aankomst. Hierbij zijn gepubliceerde scheepslijsten, met een weergave van de families die de overtocht ondernamen, vaak nuttig. Pas aan het einde van de negentiende eeuw kwamen alle immigranten verplicht aan op Ellis Island bij New York. Voor die tijd waren er meerdere havens en is het vaak lastig mensen te traceren vanaf het moment van ontscheping.

Door de verbeterde communicatie na de oorlog, wordt er ook weer meer contact gezocht met de achterblijvers. Dat zorgt voor een nieuwe stroom aan publicaties waarin nadrukkelijk de verbinding met Nederland wordt gelegd. De afdeling USA van de CBG bibliotheek heeft voor elk van deze vensters een rijke hoeveelheid aan publicaties.