Jarenlang is aangenomen dat twee Amerikaanse presidenten, Teddy en Franklin Delano Roosevelt, hun oorsprong vonden op het Zeeuwse eiland Tholen. Maar is dat wel zo? Nieuw onderzoek werpt ander licht op de zaak.

Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de tweede editie van de Dictionary of American Family Names bij de Oxford University Press. Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis heeft medewerking verleend aan de herziening van de lemmata van namen van Nederlandse en Vlaamse oorsprong. Ook is de inleiding over Nederlandse familienamen grondig herschreven. Op de valreep werd er nieuw onderzoek gedaan naar de herkomst van de achternaam ‘Roosevelt’, nu vanuit genealogische en naamkundige invalshoek. Ondanks het feit dat archieven en bibliotheken gesloten zijn en er niet heel diep gegraven kon worden, heeft dit tot enkele opmerkelijke nuanceringen geleid.

Van Rosevelt

Theodore Roosevelt (1858-1919) en Franklin Delano Roosevelt (1882-1945) zijn nakomelingen van Claes Maertensz. van ’t Rosevelt, die in 1649 de oversteek heeft gemaakt van Nederland naar Nieuw-Amsterdam. Over zijn afkomst is eigenlijk niets bekend, maar in het verleden is hij dikwijls in verband gebracht met de uit Tholen afkomstige familie Van Rosevelt. Later onderzoek heeft deze aanname weerlegd. Ook de theorie dat hij een zoon was van degene die in 1649 de hoeve het Rosevelt kocht, waar de familienaam aan ontleend is, bleek niet te kloppen.

Roos, bies of riet

Tot dusverre ging men ervan uit dat ‘het Rosevelt’ eenvoudigweg op een rozenveld duidde. Maar roos- is in veel toponiemen afkomstig van het Germaanse woord rausa- dat bies of riet betekent. Daar aan de Tholense Kadijk kan je je inderdaad wel een riet- of biezenveld voorstellen. Een andere hoeve op het Rosevelt werd echter Lusthof genoemd. Dat roept dan toch weer het beeld op van rozenperken, waar de hoeve en het gelijknamige perceel land hun naam aan te danken zouden kunnen hebben. Interessant is wel dat met de mogelijke betekenis van bies of riet de familienaam Van Rosevelt synoniem is aan de Vlaams-Brabantse naam Van Ruyssevelt, en de familienaam Ruizeveld die uit een tak De Wever in Rhoon is voortgekomen. In Groningen en Drenthe hebben we dan weer families met de namen Rozeveld en Rozenveld, en deze zouden weleens van de Duitse naam Rosenfeld afgeleid kunnen zijn. Kortom: er ligt nog genoeg uitzoekwerk te wachten.

Afhaalmenu

Politiek ligt het in ieder geval gevoelig om aan de vermoede oorsprong van de presidenten te tornen. Al was het maar omdat Eleanor Roosevelt (een nichtje van Theodore en de vrouw van Franklin), goed op de hoogte van haar oorsprong, ooit Tholen heeft bezocht. In Oud-Vossemeer biedt restaurant 't Huys van Roosevelt momenteel een aantrekkelijk afhaalmenu. Wie wil nou dat zou blijken dat de familiegeschiedenis een andere loop heeft genomen dan de wenselijke?