CBG bronnen

Vlaamse namenschat ontsloten

15 januari 2018

Familienamen spelen een belangrijke rol in stamboomonderzoek. Ze kunnen verwantschappen aanduiden en belangrijke historische informatie over de eigenaren van de naam bevatten. CBG familienamen bevat informatie over Nederlandse familienamen. Zoeken op naam geeft informatie over de betekenis en herkomst van de naam en de verspreiding van de naam over Nederland. Naamkundige Leendert Brouwer verdiept zich in een recent ontsloten bron.

Als redacteur van CBG Familienamen verdiep ik me in toponymische woordenboeken. Recent las ik op de website van Neerlandistiek over de ontsluiting van een Vlaamse namenschat. Hier was te lezen dat het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) recent een toponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen op het internet publiceerde. Het gaat om een online publicatie van honderdduizenden (!) steekkaarten met informatie over historische plaatsnamen. In een volgende fase wordt die collectie aangevuld met nog meer Oost-Vlaamse toponymen en  met plaatsnamen uit Zeeuws-Vlaanderen.

Door de publicatie wordt het onvoltooid gebleven maar erg belangrijke werk van Maurits Gijsseling alsnog tot een goed einde gebracht. Maurits Gysseling is een begrip in de wereld van de historische taalkunde en de naamkunde. De oudste achternamen uit de oudste bronnen heeft hij samengebracht in het Overzicht over de Noordnederlandse persoonsnamen tot 1225. Ter grote van een brochure (22 pp.) – vóór 1225 was er nu eenmaal niet veel in het huidige Nederland. Gysselings naamkundige hoofdwerk betreft twee vuistdikke boekdelen: Toponymisch woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226). Bij zijn overlijden in 1997 liet hij een enorm documentatiesysteem op steekkaarten na met betrekking tot de toponiemen in Oost-Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen. In opdracht van het provinciebestuur heeft de naamkundige Luc Van Durme de collectie aangevuld en dit systeem nu met steun van een team bibliotheekmedewerkers online toegankelijk gemaakt: Toponymisch Woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen.

De publicatie zal vooral genealogen met een Vlaamse oorsprong aanspreken. Wie bijvoorbeeld Van Doorn(e) heet, vindt in CBG Familienamen verschillende plaatsnamen waar deze (herkomst)naam naar kan verwijzen, maar dat is een beperkte selectie. Zoekt men bijvoorbeeld op Doorn onder Sint-Kornelis-Horebeke dat treft men daar onder andere de vermeldingen  “vand(en) goede ten doorne” uit 1361 en “inde stede ten doorne” uit 1572. Zou daar ook niet een Van Doorn(e) vandaan gekomen zijn?!

Naamdragers Van Doorn in 2007. CBG Familienamen. Familienamen

Naamdragers Van Doorn in 2007. CBG Familienamen.