Het Meertens Instituut kwam vrijdag 9 maart met het nieuws dat de Etymologiebank is aangevuld met zo’n negenduizend Nederlandse geografische namen. Hierbij gaat het vooral om plaatsnamen, maar ook om wijk- en buurtnamen en enkele streeknamen.

De plaatsnamen, wijknamen, buurtnamen en streeknamen zijn afkomstig uit het onlangs verschenen boek Nederlandse plaatsnamen verklaard van Gerald van Berkel en Kees Samplonius. In deze vernieuwde editie zijn 2.500 plaatsnamen toegevoegd ten opzichte van de eerdere editie uit 2007 met zo’n 6.500 namen. Dankzij de opname van deze vernieuwde editie kon op CBG Familienamen de eerste link worden gelegd met de Etymologiebank. De naam ‘Bobeldijk’ had de primeur. Zo blijkt dat Bobeldijk een samenstelling is van bobel (waterbies) en dijk (wal als waterkering langs een waterloop). Ruschdijk is een synoniem van Bobeldijk: een dijk met biezen begroeid of bekleed. Het is de bedoeling dat in de toekomst vaker de link wordt gelegd tussen herkomstnamen en adresnamen in CBG Familienamen met de verklaringen van Nederlandse plaatsnamen in de Etymologiebank.

Etymologiebank

Etymologiebank is in januari 2010 opgezet als vervolg op het vierdelige Etymologisch woordenboek van het Nederlands (EWN), waarvan in 2009 het laatste deel is verschenen. De etymologiebank bevatte in 2010 circa 61.000 trefwoorden, inmiddels is dit aantal opgehoogd tot zo’n 70.000 trefwoorden. Het doel van deze website is om alle belangrijke etymologische publicaties van het Nederlands op woordniveau aan te bieden op één centraal punt en in chronologische volgorde: van de recentste publicaties tot de oudste. Zo kunnen geïnteresseerde taalliefhebbers de herkomst van Nederlandse woorden opzoeken op de website. Daarnaast is de Etymologiebank bedoeld als onderzoeksinstrument voor etymologen en andere taalkundigen: op de Etymologiebank kunnen zij in één oogopslag alle informatie over een woord, woorddeel of uitdrukking vinden en eveneens informatie vergaren over betekenisontwikkelingen, klankveranderingen en dergelijke.

Herkomstnamen en adresnamen

Herkomstnamen zijn namen die de plaats aangeven waar de eerste naamdrager vandaan kwam. Dit soort namen komt vooral voor bij steden, dorpen en landen, zoals bijvoorbeeld Van Delden, Van Parijs, Den Hollander. Naast herkomstnamen bestaan er ook adresnamen, die zijn ontleend aan de plek waar de eerste naamdrager woonde en specifiek gericht op bijvoorbeeld huizen, velden en straten, zoals Van den Eshof, Van der Beek, Van der Meulen, Van den Bogaard.