Non-binaire ridder met alcoholliefde

Jeneverstokers, buitenechtelijke kinderen, armoede en Brugse rijkdom. Raven van Dorst ziet heel wat.

In de eerste aflevering van Verborgen verleden van dit seizoen vraagt muzikant en presentator Raven van Dorst zich af of diens familiegeschiedenis ook invloed op diens eigen leven heeft. “Ik weet niet of er nog een soort intergenerationeel onderbewust ding in zit. Je denkt uniek te zijn en eigen keuzes te maken, maar misschien zijn ze al tweehonderd jaar geleden of zo voor me gemaakt.” Raven zal het antwoord snel vinden.

Ondergedompeld in alcohol

De reis begint in de geboorteplaats van Ravens moeder, Maassluis. Daar laat historicus Ferrie Weeda aan de hand van de CBG-stamreeks zien dat na veel Schiedamse voorouders de oorsprong van de familie Van Dorst in Brabant ligt. De betovergrootvader van Raven is van Oudenbosch naar de Randstad getrokken, waarschijnlijk op zoek naar werk. Ravens overgrootvader was onder andere werkzaam als distillateursknecht en jeneverstoker. “Al flink ondergedompeld in alcohol, dus”, merkt die op.

In de basiliek van Oudenbosch ontmoet Raven bijzonder hoogleraar gendergeschiedenis Geertje Mak, die hun uitlegt hoe het mogelijk zo gekomen is dat diens oudvader Martinus van Dorst is gestorven als man, maar geboren als vrouw en in eerste instantie de naam Martina heeft gekregen.

Al eeuwenlang wisselen mensen van genderidentiteit. Onderaan deze pagina kan je het artikel downloaden dat CBG-onderzoeker Jacqueline Verkleij schreef over de achttiende-eeuwse Maria van Antwerpen, die als soldaat in het Staatse leger vocht en tot twee keer toe met een vrouw trouwde.

Wonen in een keet

Ravens betovergrootvader Johannes Dirk van Dorst was getrouwd met Maria Helena Schepers. Haar vader, Jacobus, werd geboren in het Brabantse Wouw, als buitenechtelijk kind van Helena Sebregts. Wat niet in uitzending te zien is, is dat Helena voordat zij met Jacobus Schepers trouwde – die Jacobus junior bij het huwelijk heeft erkend – nog twee onwettige kinderen heeft gekregen, die al op jonge leeftijd zijn overleden. Ook Helena zelf was een buitenechtelijk kind. Haar moeder Johanna heeft in totaal zes kinderen gekregen van wie de vaders niet bekend waren.

Jacobus en Helena verhuisden kort na hun huwelijk in 1877 naar Rotterdam, waar Jacobus aan de slag ging als polderwerker. In die tijd was de wijk Feijenoord nog niet bebouwd, en het jonge stel woonde met hun zoontje dan ook in een keet.

Aan het einde van de negentiende eeuw ontstond er een grote migratiegolf van voornamelijk Brabantse arbeiders die hun boerendorp verlieten om een nieuw leven te beginnen in grote steden, zoals Rotterdam en Amsterdam. Ook vanuit het buitenland kwamen mensen naar Nederland om hun geluk op onze arbeidsmarkt te beproeven, zoals je kunt lezen op onze themapagina Immigratie.

Jacobus en Helena hebben niet lang in Rotterdam gewoond. Ze trokken naar het noorden, naar Groningen, waar een inschrijving van Helena is te vinden in de patiëntenregisters van het Academisch Ziekenhuis. Ze stierf er op slechts 36-jarige leeftijd. Ben je zelf in je stamreeks ook zieke voorouders tegengekomen? Lees dan op onze themapagina ‘Ziekte en gezondheid’ hoe je meer over hen te weten kunt komen.

Philip de Getrouwe

Na al die armoede komt Raven eindelijk uit bij een rijke tak in diens familie. Via de moederlijke lijn van diens oma Adriaantje Cornelia Post komen we uit bij de voorname Brugse familie Beversluijs, en via wederom de moederlijke lijn zelfs bij een heuse ridder, Philip III van Maldeghem, een getrouwe van de graaf van Vlaanderen. Archivaris Hendrik Callewier van het Rijksarchief van Brugge vertelt over deze bijzondere relatie. In het kleine plaatsje Maldegem ten slotte bewondert Raven een standbeeld van zijn voorouder, de ridder Salomon, die op kruistocht voor de poorten van Jeruzalem gesneuveld zou zijn.

Raven kijkt met enige gepaste trots terug op de reis door diens familiegeschiedenis. “Ik denk wel dat er veel van die verhalen terugkomen in mij. Eigenlijk ben ik gewoon een soort van non-binaire ridder met een alcoholliefde”, luidt diens conclusie.