'Ik voel me nu meer thuis op aarde'

De ene voorvader een vondeling die in een Amsterdamse steeg werd achtergelaten, de andere een vluchteling die vanwege het geloof vanuit Frankrijk naar Nederland kwam. Singer-songwriter Douwe Bob komt in deze aflevering van Verborgen verleden nogal wat onbarmhartigheden tegen in de levens die aan zijn bestaan zijn voorafgegaan. Maar gelukkig zijn er ook vrolijke verhalen te vertellen.

Douwe Bob, voluit Douwe Bob Posthuma, is dankbaar dat hij via Verborgen verleden zoveel meer over zijn familiegeschiedenis te weten komt. Hij ziet het als een groot cadeau aan zichzelf én aan het nieuwe kind dat tijdens de opnames nog niet is geboren. (Inmiddels weten we dat hij binnen een paar maanden nog twee nakomelingen heeft gekregen.) Douwe Bob is vernoemd naar zijn beide grootvaders: Douwe Posthuma en Bob Benard – die voluit Gijsbert Jan Leendert Benard heette, “maar iedereen noemde hem Bob”.

Zuiderzeewerken

In Makkum ontmoet hij Truus Visser van het Flevolands Archief die hem meer kan vertellen over zijn grootvader Douwe en overgrootvader Simon Posthuma. Beiden hadden in de jaren twintig van de vorige eeuw te maken met de Zuiderzeewerken: de aanleg van de Afsluitdijk. Overgrootvader Simon was visser en werd net als veel andere vissers in zijn bestaan bedreigd door de afsluiting van de Zuiderzee. Het tv-programma Andere Tijden besteedde in 2007 een uitzending aan deze historische periode.

Wat niet in deze uitzending van Verborgen verleden kwam, was dat Douwe Bobs grootvader Douwe Posthuma in de jaren dertig van Friesland naar Zaandam vertrok, waar hij terreinwachter werd bij de Artillerie Inrichtingen, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog nogal wat is gebeurd.

Politieman

Na de oorlog werkte Posthuma bij de Zaanse politie. Om meer te weten te komen over voorouders die bij de politie werkten kun je het Algemeen Politieblad raadplegen. Daarin vind je weliswaar vooral oproepen en signalementen van boeven en andere ‘onmaatschappelijke’ elementen, maar het blad bevat ook berichten over aanstellingen en promoties van het eigen personeel. Het CBG heeft de jaargangen 1852 tot 1946 in zijn bezit. Een deel daarvan is gedigitaliseerd en op naam te doorzoeken via onze catalogus.

"Het maakt je dankbaar dat je er even mag zijn, op deze aardkluit"

De naam Posthuma

Voorvader Wiebe Rintjes (1775) was degene die in 1811 de achternaam Posthuma aannam. Dat is een naam met een specifieke betekenis. Letterlijk betekent hij: geboren na de dood van de vader. Aangezien dat in het geval van Wiebe niet aan de orde leek te zijn, blijft het een beetje een raadsel waarom hij juist die naam heeft gekozen. Wie meer wil weten over achternamen, betekenis en mogelijke herkomst, kan terecht bij de familienamenbank van het CBG.

Wereldreiziger en vondeling

William Bassilius Arens vertrok eind negentiende eeuw naar Argentinië. Hoe het hem daar is vergaan weten we niet, want na zijn aankomst in Zuid-Amerika ontbreekt van hem elk spoor. Zijn vader, Jan Bassilius Arens, blijkt een vondeling te zijn geweest – hij werd gevonden met een briefje, waarop die naam uitdrukkelijk stond vermeld. Door de bijzondere tweede voornaam spreekt Harmen Snel van het Amsterdams Stadsarchief het vermoeden uit dat de vader van het kind Bassilius Petro was, een Griek afkomstig van het eiland Patmos, die in 1794 in ondertrouw ging. Je vermoedt er een tragische liefdesgeschiedenis achter. Over het onderzoek naar vondelingen schreef Harmen Snel in 2020 samen met Lonneke Groen een artikel voor Gen.magazine, dat je onderaan deze pagina kunt downloaden.

Hugenoten

Douwe Bob was vooral ook benieuwd naar de familie Benard, de familie van zijn moeder. André van Noort van het Erfgoed Leiden en omstreken toont hem de inschrijvingen van voorvader Jean Benard, die op de vlucht voor de geloofsvervolgingen uiteindelijk via Amsterdam in Leiden terechtkwam, waar hij als kousenmaker aan het werk ging. De lijn van kleermaker is duidelijk doorgezet in de familie Benard, constateert Douwe Bob. De grootvader naar wie hij is vernoemd had hetzelfde beroep; hij zat nog echt in kleermakerszit op een tafel te werken. Douwe volgt het spoor terug naar Brienon l’Archevêque, waar de vader van Jean Benard organist was. Uiteindelijk belandt hij ook in het dorp van herkomst van de familie Benard.

"Het maakt je dankbaar dat je er even mag zijn, op deze aardkluit" zegt Douwe Bob als hij daar staat. "Wat ik voel is dat ik meer thuis ben op aarde. We komen allemaal overal vandaan, en we zijn overal thuis."

Voor wie meer wil weten over hugenoten en het onderzoek naar hen, heeft het CBG een speciaal themadossier op de website ingericht. En als je Vriend bent van het CBG kun je ook Gen.magazine 2021-4 er nog eens op naslaan.