Creatieve voornamen en opvallende 'gezigtswerktuigen'

In de voorlopig laatste aflevering van de twaalfde reeks van Verborgen verleden horen we dat acteur, theatermaker en zanger Alex Klaasen vooral benieuwd is naar de invloed van zijn voorouders op zíjn leven.

Aan moederszijde van de familie van Alex Klaasen is een opvallende uitzondering qua naamgeving te vinden. Het is nog niet eens zo lang geleden, dat kinderen standaard werden vernoemd en dan meestal naar hun grootouders. Deze traditie is eeuwenoud en ook een handig hulpmiddel als je als genealoog gezinnen reconstrueert, zeker die van vóór 1811. Het eerste kind werd vernoemd naar de vader, het tweede kind naar de moeder, kind nummer drie heette hetzelfde als de opa of oma van vaderszijde, enzovoort.

Oudheid

Voorvader Jan van der Sande(n), die broodbakker van beroep was, trouwde in 1842 in Oirschot met Johanna Cornelia de Rooij. Dit echtpaar gaf hun kinderen heel bijzondere voornamen, onder meer Hipolijstus, Firminus, Pantuleon, Athanasia en Carolus Gummarus Odo. Betovergrootvader Van der Sande(n) ging door het leven met de voornaam Amandus Vitalis. Helaas is onbekend waarom Jan en zijn echtgenote hun kinderen zulke voornamen uit de oudheid gaven. Het zal zeker opvallend zijn geweest in Oirschot destijds.

Militairen

Betovergrootvader Amandus Vitalis van der Sande hoefde niet in dienst, aangezien hij afgekeurd werd wegens lichaamsgebreken. De bron voor dit gegeven was een bijlage bij de huwelijksakten. Veel genealogen concentreren zich wat de burgerlijke stand betreft op de geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten, maar juist de huwelijksbijlagen kunnen meer vertellen over iemands persoonlijke verhaal.

'Gebreken van de gezigtswerktuigen'

In het Certificaat Nationale Militie, dat in die tijd bij het aangaan van een huwelijk moest worden overlegd om aan te tonen dat de bruidegom aan zijn verplichtingen jegens de Nationale Militie had voldaan, staat het nummer 325 vermeld. Dit nummer geeft aan dat de persoon in kwestie een lichamelijke afwijking had waardoor hij zijn dienstplicht niet (meer) kon vervullen. De betekenis van deze nummers zijn in de Nederlandse Staatscourant te vinden, via de historische-krantendatabase Delpher. Blader eventueel een bladzijde vooruit of achteruit, want de lijst mogelijke afwijkingen is lang. Nummer 325 valt in de categorie 'ziekten en gebreken van de gezigtswerktuigen'. Dit specifieke nummer heeft betrekking op een oogafwijking, namelijk verduistering in het lensstelsel of grauwe staar. Op zich is het bijzonder dat staar al bij een twintiger voorkomt. Volgens het Oogfonds is er vaak sprake van een erfelijke factor, maar kunnen ook een ontsteking of een beschadiging aan het oog door een ongeluk hier de oorzaak van zijn.

'Leuk om te zien dat die handelsgeest heel diep geworteld zit in mijn familie aan moederskant.'

Soldaat van ongehuwde moeder

Aan vaderszijde is er ook een militaire link. Voorvader Antoon Klaassen, met dubbel s, is in 1808 in Ottersum (Limburg) geboren. Bij zijn huwelijk in 1837 werd hij vermeld als soldaat. Hij was de zoon van een ongehuwde moeder Johanna Klaassen, die dagloonster was. Heb je zelf ook militaire voorouders, lees dan hier meer achtergrondinformatie.

Rookhol

Aan moederskant is de handelsgeest duidelijk aanwezig. In de uitzending maakt Alex kennis met de teuten, de marskramers die met hun waren dorpen bezochten. 'Leuk om te zien dat die handelsgeest heel diep geworteld zit in mijn familie aan moederskant', zegt hij. 'Met de voorstelling die ik nu zelf maak, ben ik eigenlijk mijn eigen winkel begonnen. Dus misschien dat ik toch een heel klein beetje iets aan die kant heb opgepikt.' Wat niet aan bod kwam, is dat de Noord-Hollandse tak van moederszijde ook redelijk vermogend was. Jan Oudejans en Neeltje van Baar, de voorouders van betovergrootmoeder Hillegonda Cornelia Oudejans, bezaten onroerend goed. Zij hadden bijvoorbeeld vier huizen, waaronder een huismanswoning genaamd 'het Rookhol' en een ander genaamd 'Toeval'. Deze informatie komt uit één van de vele genealogieën die in de CBG Bibliotheek staan (Tom van Baar: 'De Noord-Hollandse familie Van Baar'). Je kunt op je eigen naam zoeken om te ontdekken of er ook een genealogie van jouw familie aanwezig is.