Het tv-programma Tijd voor Max besteedde gisteren aandacht aan stamboomonderzoek.

Het Nationaal Archief organiseert aanstaande zaterdag 11 november samen met het CBG een vooroudercursus. Naar aanleiding hiervan werd CBG-onderzoeker Martine Zoeteman-van Pelt uitgenodigd door Omroep Max om dinsdag 7 november in de uitzending Tijd voor Max wat meer te vertellen over familiegeschiedenis.

Startpunt stamboomonderzoek

Veel mensen willen iets weten over waar ze vandaan komen, maar weten niet waar te beginnen, aldus presentator Sybrand Niessen tijdens de uitzending van Tijd voor Max gisteren. Onze onderzoeker Martine werd om hulp gevraagd en legt uit hoe te beginnen.

Een goed startpunt is het verzamelen van informatie die onder handbereik is. De eerste bron van informatie is het eigen geheugen en dat van de familie: broers, zusters, ouders, grootouders, ooms, tantes, etcetera. Vraag hen wat ze nog weten over het gezin waarin ze opgroeiden en over de contacten die er waren met de rest van de familie. De informatie die je zo verzamelt, kun je verifiëren aan de hand van allerlei in de familie bewaard gebleven documenten, zoals trouwboekjes en foto’s. Met deze informatie leg je de basis voor je onderzoek en kun je verder zoeken op internet. Op de website WieWasWie.nl kun je vervolgens verder zoeken in geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten van een groot aantal Nederlandse archiefinstellingen.

Soorten stambomen

Sybrand wil ook weten hoe je het onderzoek het beste aan kunt pakken. Er zijn immers verschillende vormen van onderzoek. Afhankelijk van welke verwantschaps- en afstammingslijn(en) je volgt, en het startpunt van je onderzoek, kun je een stamboom op verschillende manieren inrichten. Zo kun je een stamreeks maken waarbij je alle voorouders in de mannelijke lijn volgt. Bij het maken van een stamreeks ga je terug in de tijd tot de oudst bekende voorvader, dat is de stamvader. Je neemt alleen opeenvolgende mannelijke voorouders van een persoon in de reeks op: de vader, diens vader, enzovoort. Dat kan saai zijn als men generatie op generatie in hetzelfde dorp woont. Dan is het leuker om een kwartierstaat te maken legt Martine uit. Je begint dan bij de persoon van wie je de kwartierstaat maakt, de kwartierdrager of proband(us). Vervolgens noteer je de ouders, hun ouders, alle grootouders, betovergrootouders, en ga je door tot je niet verder komt. Bij elke generatie terug in de tijd, verdubbelt het aantal voorouders in het schema. Je vind dan veel meer voorouders met eventueel een grote variëteit aan beroepen en zelfs misschien buitenlandse voorouders.

Componist Cor Bakker die ook te gast is bij Tijd voor Max gaat hier op in. Ondanks dat hij uit een echt spruitjesgezin komt, heeft hij toch buitenlandse voorouders: een deel van zijn voorouders is afkomstig uit een Poolse enclave in Limburg met mijnwerkers. Ook mezzosopraan Tania Kross was te gast in de uitzending en vertelde over haar ervaringen in het tv-programma Verborgen verleden in 2012. Zij vond het heel verrassend om te ontdekken dat haar achternaam een Duitse naam was met een Ringel-S. Verborgen verleden was voor haar een verrijking. Ook Kathleen Aerts, voormalig zangeres van K3, zat aan tafel en was erg geboeid door het onderwerp: “Een mens heeft daar soms nood aan, vanwaar dat hij afkomst is.”

Hulpmiddel huwelijksakten

Bij het uitzoeken van je stamboom is het nuttig omdat daar huwelijksakten voor te gebruiken. Met behulp van een huwelijksakte heb je immers de gegevens van het bruidspaar en hun ouders, waar door je kunt checken of je de goede lijn volgt. Aangezien er vroeger veel vernoemd werd naar bijvoorbeeld opa komt het vrij veel voor dat er twee of drie gelijknamige neven rondlopen. Een huwelijksakte kan helpen om de goede geboorteakte te vinden, zodat je tijdens je onderzoek geen verkeerde afslag neemt.

Valkuil

Presentatrice Martine van Os sloot het interview met Martine af door te vragen naar de valkuilen bij stamboomonderzoek. Martine wees op het belang van controle. Op het internet is veel te vinden, het is zelfs mogelijk dat je resultaten van een eerder stamboomonderzoek vindt, dat betekent niet dat je verder geen onderzoek meer hoeft te verrichten. Gepubliceerde onderzoeksresultaten zijn lang niet altijd betrouwbaar. Zeker wanneer bronverwijzingen ontbreken moet je voorzichtig zijn. Controleer daarom de gegevens altijd aan de hand van de originele bron om te zien of er geen fouten zijn gemaakt. Daarnaast is geen enkel stamboomonderzoek ooit helemaal af. Er is altijd nog wel nieuwe informatie te vinden over de geschiedenis van je familie.

Vooroudercursus

Wil je verder op weg geholpen worden? Het CBG organiseert samen met het Nationaal Archief op zaterdag 11 november een studiedag. Deze dag biedt een eerste kennismaking met genealogisch onderzoek in historische documenten van het CBG en het Nationaal Archief. Je krijgt een rondleiding door de tentoonstelling en gaat onder leiding van een coach zelf zoeken in onder andere VOC-bronnen.